De begroting 2019 is de eerste begroting van West Betuwe. In deze begroting presenteren we de uitgaven en inkomsten voor het volgende jaar, maar ook voor de komende bestuursperiode. In deze begroting zijn de effecten van het eerste coalitieakkoord (nog) niet opgenomen. Wel is er voor de nieuwe gemeenteraad een (structurele) ruimte van € 300.000 in de begroting gecreëerd voor nog in te vullen nieuw beleid. In 2019 geven wij naar verwachting ongeveer € 133,2 miljoen uit om de ambities voor West Betuwe te realiseren. Tegenover deze uitgaven staan € 134,4 miljoen aan inkomsten, waardoor de begroting 2019 – maar ook voor de jaren daarna – in evenwicht is.

Het financiële beeld
In de begroting staat wat we volgend jaar willen bereiken, wat we daar voor gaan doen en wat dit ons gaat kosten. Deze begroting gaat vooral over 2019. Wanneer de gemeenteraad de begroting vaststelt, wordt daarmee formele goedkeuring gegeven tot het doen van uitgaven in het jaar 2019. De begroting bevat naast informatie over het jaar 2019 ook informatie over de jaren 2020 tot en met 2022. De informatie over de jaren 2020 tot en met 2022 wordt de ‘meerjarenbegroting’ genoemd. De meerjarenbegroting gaat ter kennisname naar de gemeenteraad en geeft context voor de gemeenteraad bij de vaststelling van de Begroting 2019. Wel is het bij de meerjarenbegroting van belang dat we meerjarig een reëel en structureel evenwicht presenteren, zoals volgt uit de voorschriften van het BBV.

In onderstaande tabel wordt een totaaloverzicht gegeven van de baten en lasten in 2019.

In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de baten en lasten in 2019 van het programma Financiering en algemene dekkingsmiddelen.  

Van 3 (individuele) fusiegemeenten naar Begroting 2019 West Betuwe

Vertrekpunt
Het vertrekpunt voor de begroting 2019 zijn de begrotingen van de 3 fusiegemeenten (stand: raad juni 2018 inclusief de effecten van de meicirculaire 2018).

Mutaties als gevolg van (autonome) ontwikkelingen
Ten opzichte van dit vertrekpunt hebben zich er een aantal (autonome) ontwikkelingen voorgedaan die resulteren in een aanpassing van het financieel (meerjaren)beeld. Deze ontwikkelingen zijn als volgt:

Algemene uitkering: effect van samenvoeging
Zoals al in het herindelingsontwerp aangeven heeft de samenvoeging een nadelig effect op de algemene uitkering uit het gemeentefonds. In het ontwerp werd rekening gehouden met een daling van € 0,95 miljoen. Uiteindelijk is dit ongeveer € 0,7 miljoen geworden. Het voordelig verschil komt doordat in de tussentijd het verdeelstelsel is gewijzigd en twee maatstaven verdwenen zijn die van invloed zijn bij een herindeling.

Algemene uitkering: effect van de septembercirculaire 2018
De financiële effecten van de septembercirculaire 2018 zijn in de begroting verwerkt. Hierbij is rekening gehouden met de accresontwikkelingen zoals door de beheerders van het gemeentefonds aangegeven. Hierboven op is rekening gehouden met een aanvullende uitkering van € 120.000 als gemeentelijk aandeel in de onderschrijding van het BCF-plafond. In de meicirculaire 2018 is de voorschotregeling voor deze onderschrijding vanaf 2019 vervallen. De provinciaal toezichthouder staat toe vanaf 2019 een (eigen) inschatting te maken van de uitkering van de onderschrijding. Maar adviseert vanwege het hoge risico ook om hier voorzichtig mee om te gaan. Volgens de laatste septembercirculaire wordt er voor 2018 een onderschrijding van € 106 miljoen verwacht. Voor West Betuwe zou dit overeenkomen met een hogere uitkering van ongeveer € 240.000. Vanwege het door de provincie genoemde risico is in de begroting 2019 structureel rekening gehouden met een hogere uitkering van 50 procent (€ 120.000).

Rijksbijdrage BUIG/Bbz:  effect van samenvoeging
Voor de bekostiging van de (bijstands)uitkeringen krijgen gemeenten de zogenaamde BUIG-gelden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van 3 type gemeenten:
-kleine gemeenten tot 15.000 inwoners (Lingewaal/Neerijnen): o.b.v. historische verdeling;
-middelgrote gemeenten tot 40.000 inwoners (Geldermalsen): deels historisch en deels objectief;
-grote(re) gemeente vanaf 40.000 inwoners: objectief verdeeld afhankelijk van aantal inwoners.
West Betuwe valt voor de BUIG in de categorie grote gemeenten en ontvangt vanaf 2019 structureel ruim € 251.000 meer dan de 3 afzonderlijke gemeenten over 2018 ontvangen. Landelijk stijgt het uitkeringsvolume in 2019 met ongeveer 0,55 procent, zodat het reëel is om van dit voordeel ongeveer € 38.000 te reserveren voor hogere uitkeringslasten. Netto blijft er dan € 213.000 over. Vanwege de hogere rijksbijdrage is de oude raming voor de vangnetregeling (€ 81.000 aflopend tot € 47.000) komen te vervallen.

Effect afschaffen precariobelasting kabels/leidingen
Vanaf 2022 vervalt de mogelijkheid voor gemeenten om precariobelasting te hebben op kabels en leidingen. Het nadelig effect van deze afschaffing is in de begroting 2019 verwerkt.

Ophogen stelpost onvoorzien/areaaluitbreiding
In het West Betuwe Beraad is de omvang van de stelpost onvoorziene lasten bepaald op € 250.000 (ongeveer € 5,-- per inwoner). Daarnaast is bepaald dat de stelpost areaaluitbreiding € 40.000 bedraagt. Structureel is dit € 107.000 meer.

Effect nieuw GRP/WRP voor Algemene Dienst
In het nieuwe WRP dat nog door de raad van West Betuwe moet worden vastgesteld zijn onder andere de uitgangspunten opgenomen van de aan het WRP toe te rekenen kosten en BTW. Per saldo leveren deze uniforme uitgangspunten een voordeel van ongeveer € 190.000 op voor de algemene dienst.

Effect afschaffen hondenbelasting voor Algemene Dienst
Door het West Betuwe Beraad is bepaald dat in de nieuwe gemeente er geen hondenbelasting zal worden ingevoerd c.q. dat deze zal worden afgeschaft. Het vervallen van de raming uit de voormalige gemeente Geldermalsen levert, na aftrek van een besparing op de uitvoeringskosten, een structureel nadeel van ongeveer € 144.000 op.

Kapitaallasten nieuwe huisvesting/besparing exploitatie
Een nieuwe gemeente resulteert in een nieuwe gemeentelijke organisatie die op een goede en eigentijdse manier gehuisvest moet worden. Hiermee gaan kosten gemoeid, maar ook zullen er efficiencybesparingen optreden. In de begroting is vanaf 2021 rekening gehouden met een structurele extra last van € 100.000.

Geprognotiseerd tekort detailformatie
Bij de uitwerking van detailstructuur is in de Stuurgroep besloten dat de huidige loonkosten in de gemeentelijke begrotingen met maximaal € 100.000 mogen worden verhoogd.

Actualisatie rente- en afschrijvingslasten
De kapitaallasten laten een structureel voordeel zien. Het voordeel in 2019 is aanzienlijk hoger door lagere afschrijvingslasten als gevolg van het doorschuiven van investeringen naar latere jaren.

Gemeenschappelijke Regelingen (aanpassingen bovenop inflatiecorrectie)
De begrotingen 2019 van de gemeenschappelijke regelingen zijn in de gemeentelijke begroting verwerkt. Wijzigingen als gevolg van loon- en prijsstijgingen komen ten laste van de gemeentelijke stelpost prijsstijgingen. De overige aanpassingen komen ten laste c.q. ten gunste van het begrotingssaldo.

Verhoging tariefsdifferentiatie Waterschap wegen
Het Waterschap gaat de tariefdifferentiatie voor wegen ophogen van 350 procent naar het wettelijk maximum van 400 procent. Dit betekent een verschuiving van lasten van eigenaren van ongebouwde onroerende zaken (vooral agrariërs en bedrijven) naar eigenaren van verharde openbare wegen (vooral gemeenten en provincie). Voor West Betuwe gaat het om een lastenverzwaring van ongeveer € 54.000.

Stelpost nog in te vullen nieuw beleid
In de begroting is een structurele stelpost van € 300.000 gecreëerd voor nog in te vullen nieuw beleid door de nieuwe raad.

Nadeel precariobelasting gedeeltelijk éénmalig t.l.v. algemene reserve
Voor het éénmalig sluitend maken van de (meerjaren)begroting is een aanwending van de algemene reserve in 2022 noodzakelijk. Overigens komen de positieve begrotingsresultaten, zolang de gemeenteraad deze niet (volledig) besteed, ook weer ten gunste van de algemene reserve.

Geactualiseerd financieel beeld
Per saldo resulteert dit in het volgende geactualiseerde financieel beeld: